W psychoterapii psychodynamicznej jednym z najważniejszych narzędzi jest analiza przeniesienia. To proces, w którym terapeuta bada, jak pacjent odtwarza w relacji terapeutycznej swoje wcześniejsze, często nieświadome schematy emocjonalne i behawioralne. Dzięki temu możliwe jest dotarcie do głębszych warstw osobowości i zrozumienie źródeł trudności, z jakimi zmaga się pacjent. Jak podkreśla Marcin Kramek – psychoterapeuta, superwizor i nauczyciel terapii skoncentrowanej na przeniesieniu – przeniesienie jest „oknem” do wewnętrznego świata pacjenta. To właśnie poprzez analizę przeniesienia możliwe jest uchwycenie mechanizmów, które na co dzień są ukryte w codziennych interakcjach.
Czym jest przeniesienie?
Przeniesienie to zjawisko, w którym pacjent nieświadomie przenosi na terapeutę emocje, oczekiwania i wzorce zachowań, które powstały w jego relacjach z ważnymi osobami z przeszłości – najczęściej rodzicami lub opiekunami.
Może ono przyjmować różne formy:
-
Pozytywne – pacjent darzy terapeutę zaufaniem, ciepłem, idealizuje go.
-
Negatywne – pojawia się złość, poczucie odrzucenia, podejrzliwość.
-
Mieszane – ambiwalentne uczucia, często zmienne w czasie.
Dlaczego analiza przeniesienia jest tak ważna?
Bez zrozumienia przeniesienia trudno dotrzeć do sedna problemów pacjenta. W codziennym życiu takie schematy mogą działać automatycznie i nieświadomie sabotować relacje czy decyzje. W gabinecie terapeuta ma szansę:
-
zauważyć, kiedy przeszłe doświadczenia wpływają na obecną relację terapeutyczną,
-
nazwać i omówić te zjawiska z pacjentem,
-
pomóc w przekształceniu destrukcyjnych wzorców w zdrowsze formy kontaktu.
Analiza przeniesienia w praktyce
W nurcie TFP (Terapia Skoncentrowana na Przeniesieniu) analiza przeniesienia jest fundamentem pracy. Terapeuta obserwuje zachowania i emocje pacjenta w czasie sesji, a następnie interpretuje je w kontekście jego historii życiowej.
Przykład:
-
Pacjent zaczyna spóźniać się na sesje i reaguje złością na przypomnienia. Terapeuta może odnieść to do wcześniejszych doświadczeń pacjenta, np. poczucia kontroli lub krytyki w dzieciństwie.
Korzyści dla pacjenta
Regularna praca z analizą przeniesienia może prowadzić do:
-
lepszego rozumienia swoich reakcji emocjonalnych,
-
świadomego kształtowania relacji z innymi,
-
zmniejszenia objawów zaburzeń osobowości,
-
poprawy jakości życia.
Podsumowanie
Analiza przeniesienia to jedno z najpotężniejszych narzędzi psychoterapii psychodynamicznej. Dzięki niej terapeuta i pacjent wspólnie odkrywają ukryte schematy relacyjne i emocjonalne, które mogą blokować rozwój i satysfakcjonujące relacje. Jak zauważa Marcin Kramek, praca nad przeniesieniem wymaga odwagi, ale daje trwałe efekty, które wykraczają poza gabinet terapeutyczny.
Dodane przez Mikołaj Czarnecki
Doświadczony dziennikarz portalu Nowiny Zabrzańskie. Specjalizuje się w tematyce lokalnej Zabrza i regionu Górnego Śląska. Pasjonat spraw społecznych, kulturalnych i historycznych miasta.
