W samym sercu Zabrza, w cieniu sportowej historii i przemysłowego dziedzictwa, rozpościera się zielony azyl – Miejski Ogród Botaniczny. Ten liczący dziś ponad 6 hektarów kompleks to najstarszy ogród botaniczny na Górnym Śląsku i jeden z najważniejszych punktów na przyrodniczej mapie regionu.
Historia z korzeniami w międzywojniu
Początki Ogrodu Botanicznego sięgają 1936 roku, kiedy to Fritz Berckling, berliński ogrodnik i urbanista, przedstawił projekt Botanicznego Centralnego Ogrodu Szkolnego (Botanischer Zentralschulgarten). Zgodnie z wizją władz miasta – szczególnie nadburmistrza Maxa Filluscha – Zabrze miało stać się “miastem fabryk w zieleni”. Ogród, położony przy dzisiejszej ul. Piłsudskiego, powstał na terenie dawnej cegielni miejskiej i został otwarty dla publiczności w czerwcu 1938 roku.
Choć II wojna światowa zahamowała jego rozwój, ogród przetrwał i po 1945 roku przeszedł liczne przebudowy oraz rozbudowy. W 2006 roku otrzymał oficjalny status placówki naukowo-badawczej, a dziś stanowi wizytówkę miejskiej zieleni Zabrza.
Układ ogrodu: Francja i Anglia w jednym miejscu
Ogród podzielony jest na kilka charakterystycznych części:
-
Botaniczną – utrzymaną w geometrycznym stylu ogrodu francuskiego, z kwaterowym układem rabat, żywopłotami i oznakowaniem roślin;
-
Parkową – przypominającą krajobrazowy ogród angielski, z romantycznymi alejkami, stawem otoczonym wierzbami i luźną kompozycją zieleni;
-
Tereny gospodarcze – z palmiarnią, szklarniami, alpinarium i oczkiem wodnym;
-
Plac zabaw z siłownią plenerową – ulubione miejsce dzieci i rodzin odwiedzających ogród.
W całym ogrodzie wytyczono liczne ścieżki spacerowe, które łączą wszystkie części i pozwalają na spokojne odkrywanie bogactwa przyrody.
Roślinność i kolekcje botaniczne
Współczesny Ogród Botaniczny w Zabrzu to dom dla:
-
około 5000 okazów drzew i krzewów;
-
ponad 600 taksonów roślin zielnych – zarówno dziko rosnących, jak i ozdobnych czy leczniczych;
-
kolekcji roślin chronionych, w tym cisa pospolitego, konwalii majowej, barwinka czy bluszczu;
-
rosarium – założonego w 2004 roku, z 2500 krzewami róż w 64 odmianach;
-
palmiarni i kaktusiarni – prezentujących rośliny z różnych stref klimatycznych świata, w tym egzotyczne palmy i kaktusy;
-
Kolekcji Narodowej Żurawek – uznanej za najbogatszą w Polsce, prowadzoną z pełną dokumentacją naukową.
Ciekawostką dendrologiczną ogrodu jest Crataegomespilus dardari var. asnieresii, niezwykły mieszaniec głogu i nieszpułki, wyróżniający się unikalnym wyglądem i różnorodnością kwiatów.
Zwierzęta – cisi mieszkańcy ogrodu
Ogród to nie tylko rośliny. Znajduje się tu bogaty świat fauny – od barwnych motyli i owadów zapylających, przez ważki i chrząszcze wodne, aż po ptaki (dzięcioły, rudziki, sowy) i drobne ssaki, jak jeże czy wiewiórki. Oczka wodne są również siedliskiem dla płazów i gadów – m.in. traszek i zaskrońców.
Ogród otwarty dla wszystkich
Dzięki dogodnej lokalizacji w śródmieściu, przy ul. Piłsudskiego 60, Ogród Botaniczny jest łatwo dostępny dla mieszkańców i turystów. To nie tylko przestrzeń wypoczynku, ale też edukacji – odbywają się tu zajęcia dla szkół, a wiele roślin jest szczegółowo opisanych, co umożliwia samodzielne zgłębianie wiedzy przyrodniczej.
Zielona duma Zabrza
„Zielone ogrody Zabrze” to nie tylko metafora, ale rzeczywistość kształtowana od blisko stu lat. Miejski Ogród Botaniczny to zielona oaza, naukowe centrum i kulturalne dziedzictwo miasta w jednym. Jego historia, kolekcje roślin i otwartość na mieszkańców czynią go jednym z najcenniejszych miejsc w Zabrzu – żywym świadkiem przeszłości i inspirującą przestrzenią przyszłości.
źródło: Miejski Ogród Botaniczny w Zabrzu, slaskie.travel
Dodane przez Mikołaj Czarnecki
Doświadczony dziennikarz portalu Nowiny Zabrzańskie. Specjalizuje się w tematyce lokalnej Zabrza i regionu Górnego Śląska. Pasjonat spraw społecznych, kulturalnych i historycznych miasta.
