Czy Zabrze jest miastem powiatowym? Odpowiadamy jednoznacznie: tak – Zabrze to miasto na prawach powiatu
Zabrze to jedno z tych polskich miast, które posiadają szczególny status administracyjny – miasta na prawach powiatu. Oznacza to, że łączy w sobie funkcje zarówno gminy, jak i powiatu, pełniąc podwójną rolę w strukturze samorządowej. To rozwiązanie spotykane w największych i najważniejszych ośrodkach miejskich w Polsce.
Co oznacza „miasto na prawach powiatu”?
Miasto na prawach powiatu to szczególny typ jednostki samorządu terytorialnego. Taki status oznacza, że dane miasto:
-
realizuje zadania powiatu, takie jak: prowadzenie szkół ponadpodstawowych, zarządzanie drogami powiatowymi, nadzór budowlany, czy prowadzenie szpitali powiatowych,
-
pełni jednocześnie funkcję gminy miejskiej, odpowiedzialnej za sprawy lokalne: wodociągi, wywóz śmieci, transport publiczny, edukację na poziomie podstawowym, politykę mieszkaniową itp.
Zabrze, jako miasto na prawach powiatu, nie podlega więc żadnemu starostwu powiatowemu – samo dla siebie pełni rolę powiatu grodzkiego. Władze miasta (prezydent, rada miejska) odpowiadają jednocześnie za wszystkie kwestie, które w przypadku innych lokalizacji są podzielone między urząd gminy a starostwo powiatowe.
Status administracyjny Zabrza
-
Typ jednostki: Miasto na prawach powiatu
-
Województwo: Śląskie
-
Kod TERYT (GUS): 2478011
-
Siedziba urzędu: Urząd Miasta Zabrze, ul. Powstańców 5-7, 41-800 Zabrze
-
Telefon: +48 32 373 33 00
-
E-mail: umz@um.zabrze.pl
-
Strona internetowa: www.miastozabrze.pl
Jakie korzyści wynikają z posiadania praw powiatu?
Dla mieszkańców Zabrza oznacza to przede wszystkim:
-
większą spójność decyzyjną – jedna instytucja (Urząd Miasta) odpowiada za cały zakres spraw,
-
łatwiejszy dostęp do usług publicznych – wszystkie główne wydziały administracyjne mieszczą się w jednym miejscu,
-
większą autonomię – miasto samodzielnie planuje swój budżet, inwestycje i strategię rozwoju bez konieczności koordynacji z władzami powiatu ziemskiego.
Historyczne i praktyczne znaczenie
Status miasta na prawach powiatu Zabrze otrzymało na mocy reformy administracyjnej z 1999 roku, która miała na celu uproszczenie struktury i przekazanie większych kompetencji samorządom lokalnym. Od tamtej pory Zabrze stało się samodzielnym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i społecznym w centralnej części Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Z punktu widzenia funkcjonalnego, oznacza to również, że to właśnie prezydent Zabrza – a nie starosta – podejmuje decyzje związane m.in. z edukacją ponadpodstawową, zdrowiem publicznym, drogami czy geodezją.
Czym różni się Zabrze od „zwykłego” miasta gminnego?
W Polsce gminy miejskie stanowią najniższy szczebel podziału terytorialnego. W przypadku Zabrza jednak mamy do czynienia z jednostką hybrydową, która łączy zadania gminy i powiatu. Dzięki temu:
-
Urząd Miasta Zabrze pełni także funkcję starostwa powiatowego,
-
prezydent miasta ma kompetencje starosty,
-
mieszkańcy Zabrza załatwiają wszystkie sprawy administracyjne w jednej instytucji.
Podsumowanie
Tak – Zabrze jest miastem powiatowym, a precyzyjniej: miastem na prawach powiatu. Posiada pełną samodzielność w zarządzaniu sprawami lokalnymi i powiatowymi, co oznacza większą efektywność działania i spójność administracyjną. Taki status nie tylko ułatwia życie mieszkańcom, ale też czyni z Zabrza ważny ośrodek samorządowy w regionie śląskim. W codziennej praktyce oznacza to, że Urząd Miasta Zabrze wykonuje zarówno zadania typowe dla gminy miejskiej, jak i te przypisane powiatom ziemskim – a wszystko to z jednej siedziby przy ul. Powstańców 5–7.
Dodane przez Mikołaj Czarnecki
Doświadczony dziennikarz portalu Nowiny Zabrzańskie. Specjalizuje się w tematyce lokalnej Zabrza i regionu Górnego Śląska. Pasjonat spraw społecznych, kulturalnych i historycznych miasta.
