W przestrzeni publicznej, szczególnie wśród osób spoza Górnego Śląska, często pojawia się pytanie: czy Zabrze należy do powiatu gliwickiego? Odpowiedź jest jednoznaczna – nie. Zabrze jest odrębną jednostką administracyjną, która posiada status miasta na prawach powiatu. Oznacza to, że funkcjonuje niezależnie od powiatu gliwickiego zarówno administracyjnie, jak i organizacyjnie.
Jak wygląda podział administracyjny województwa śląskiego?
Województwo śląskie, jedno z najbardziej zurbanizowanych w Polsce, podzielone jest na:
-
powiaty ziemskie (np. powiat gliwicki, tarnogórski, raciborski),
-
miasta na prawach powiatu (np. Zabrze, Gliwice, Bytom, Ruda Śląska, Katowice).
Miasta na prawach powiatu to jednostki, które łączą kompetencje gminy i powiatu. Ich władze (prezydent i rada miejska) wykonują zadania typowe dla obu szczebli samorządu. To oznacza, że mieszkańcy takich miast załatwiają wszystkie sprawy – od meldunkowych po budowlane i edukacyjne – w jednym urzędzie.
Zabrze – niezależna jednostka administracyjna
Zabrze jest właśnie takim miastem na prawach powiatu. Nie należy do powiatu gliwickiego i nie podlega jego jurysdykcji. Oznacza to, że ma swój własny, autonomiczny:
-
Urząd Miasta, który pełni funkcję zarówno urzędu gminy, jak i starostwa,
-
budżet i struktury administracyjne,
-
władze samorządowe niezależne od starostwa powiatowego w Gliwicach.
Kluczowe dane administracyjne Zabrza:
-
Status: miasto na prawach powiatu
-
Województwo: śląskie
-
Nie należy do: powiatu gliwickiego
-
Kod TERYT: 2478011
-
Siedziba władz miejskich: Urząd Miasta Zabrze, ul. Powstańców 5–7, 41-800 Zabrze
-
Oficjalna strona: www.miastozabrze.pl
A czym właściwie jest powiat gliwicki?
Powiat gliwicki to powiat ziemski w województwie śląskim, z siedzibą administracyjną w Gliwicach. Choć miasto Gliwice jest siedzibą starostwa powiatowego, samo nie należy do powiatu gliwickiego, ponieważ również jest miastem na prawach powiatu. Do powiatu gliwickiego należą jedynie otaczające Gliwice gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, takie jak:
-
gmina Pilchowice,
-
gmina Toszek,
-
gmina Sośnicowice,
-
gmina Wielowieś,
-
gmina Rudziniec,
-
gmina Gierałtowice,
-
gmina Pyskowice (miasto i gmina miejsko-wiejska).
Zabrze i Gliwice – dwa niezależne miasta
Warto też rozwiać kolejne nieporozumienie – choć Zabrze i Gliwice są położone obok siebie, każde z tych miast stanowi odrębny powiat grodzki, co oznacza pełną niezależność administracyjną. W praktyce oznacza to osobne:
-
urzędy,
-
budżety,
-
rady miejskie,
-
organy nadzorcze.
Zabrze nie podlega Starostwu Powiatowemu w Gliwicach, a mieszkańcy Zabrza wszystkie sprawy urzędowe załatwiają w swoim lokalnym Urzędzie Miasta.
Skąd to nieporozumienie?
Błędne utożsamianie Zabrza z powiatem gliwickim może wynikać z:
-
bliskości geograficznej – oba miasta sąsiadują ze sobą bezpośrednio,
-
wspólnego przemysłowego dziedzictwa i integracji w ramach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM),
-
podobnych problemów urbanistycznych i komunikacyjnych,
-
mylenia powiatów grodzkich i ziemskich przez osoby niezaznajomione z systemem administracyjnym Polski.
Dodane przez Mikołaj Czarnecki
Doświadczony dziennikarz portalu Nowiny Zabrzańskie. Specjalizuje się w tematyce lokalnej Zabrza i regionu Górnego Śląska. Pasjonat spraw społecznych, kulturalnych i historycznych miasta.
