Zabrze, chociaż nie należy do największych polskich metropolii, odgrywa znaczącą rolę w strukturze Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Czwarta pozycja pod względem liczby ludności w regionie, dynamiczny rozwój gospodarczy oraz innowacyjne kierunki rozwoju wskazują na silny potencjał tego śląskiego miasta. Czy jednak można je uznać za „duże miasto” w klasycznym rozumieniu tego pojęcia?
Ludność i pozycja w aglomeracji
Czwarta siła Aglomeracji Górnośląskiej
Zabrze, z populacją przekraczającą 170 tysięcy mieszkańców, zajmuje czwarte miejsce wśród miast tworzących Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię. Ta liczba, choć nieporównywalna z największymi aglomeracjami w Polsce, jak Warszawa czy Kraków, czyni z Zabrza istotnego gracza w skali regionalnej. Współtworząc Metropolię GZM, miasto odgrywa ważną rolę w polityce przestrzennej, transporcie zbiorowym oraz gospodarce całego regionu.
Od górnictwa do nowoczesnej medycyny
Dziedzictwo przemysłowe jako fundament
Historia rozwoju Zabrza nierozerwalnie wiąże się z przemysłem ciężkim – górnictwem i hutnictwem. Dziesięciolecia intensywnej eksploatacji węgla oraz rozwoju zakładów przemysłowych ukształtowały krajobraz miasta, jego strukturę społeczną i urbanistyczną. Chociaż znaczenie przemysłu ciężkiego spadło, jego ślady nadal są widoczne, a niektóre zakłady kontynuują działalność, adaptując się do nowych realiów rynkowych.
Nowe oblicze gospodarki
Obecnie Zabrze dynamicznie rozwija sektor usług, a szczególną rolę odgrywają nowoczesne technologie oraz specjalistyczna medycyna. W mieście działają uznane w skali kraju jednostki medyczne, jak Śląskie Centrum Chorób Serca czy Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. To właśnie medycyna, obok turystyki przemysłowej, staje się nowym wyróżnikiem miasta na mapie Polski.
Potencjał gospodarczy i rynek pracy
Rośnie liczba przedsiębiorstw
Zabrze konsekwentnie zwiększa swoją aktywność gospodarczą. Na koniec 2019 roku w mieście zarejestrowanych było niemal 17 tysięcy podmiotów gospodarczych. Dominują przedsiębiorstwa zatrudniające od 0 do 9 pracowników, co wskazuje na dużą rolę mikroprzedsiębiorstw. Zdecydowana większość firm funkcjonuje w sektorze prywatnym, a najliczniejszą grupę stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Duże firmy i Specjalna Strefa Ekonomiczna
Zabrze jest także siedzibą dla wielu dużych zakładów przemysłowych, takich jak JSW Koks S.A., Fortum Silesia S.A., Elzab S.A., DB Cargo S.A., Famur S.A., Mostostal Zabrze oraz Elektrolux. W ramach Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej działa najlepiej oceniana strefa przemysłowa w Polsce. Według rankingu FDI Business Financial Times z 2019 roku, KSSE była drugą najatrakcyjniejszą strefą ekonomiczną na świecie – zaraz po Dubaju.
Stabilna sytuacja na rynku pracy
Struktura zatrudnienia w Zabrzu wskazuje na dominację sektora usługowego, choć przemysł i budownictwo nadal odgrywają istotną rolę. Co ważne, stopa bezrobocia utrzymuje się poniżej średniej krajowej, a tendencja spadkowa utrzymuje się od kilku lat.
Edukacja – od przedszkola po studia wyższe
Bogata sieć placówek oświatowych
Miasto posiada dobrze rozwiniętą strukturę edukacyjną. W latach 2017–2019 funkcjonowało wiele szkół i przedszkoli prowadzonych przez samorząd. Dodatkowo działa 28 placówek edukacyjnych prowadzonych przez podmioty zewnętrzne – w tym przedszkola, szkoły podstawowe, licea, szkoły policealne i specjalne.
Szkolnictwo wyższe i kształcenie zawodowe
Zabrze to także miasto akademickie. Znajdują się tu wydziały Politechniki Śląskiej, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Wyższej Szkoły Technicznej. Szczególnie istotna jest działalność Centrum Symulacji Medycznej. Ponadto miasto oferuje bogaty wybór kierunków kształcenia zawodowego – w 2019 roku w publicznych szkołach uczono 43 zawodów, w tym aż 13 nowo wprowadzonych.
Opieka zdrowotna i polityka prorodzinna
Nowoczesne szpitale
W Zabrzu działa pięć kluczowych jednostek szpitalnych, które zapewniają mieszkańcom dostęp do kompleksowej opieki medycznej. Do najważniejszych należą Śląskie Centrum Chorób Serca oraz Szpital Miejski z Centrum Zdrowia Kobiety i Dziecka i nowoczesnym Szpitalnym Oddziałem Ratunkowym.
Miejsca w żłobkach dla każdego dziecka
Miasto prowadzi aktywną politykę prorodzinną. W 2019 roku wszystkim dzieciom, których rodzice ubiegali się o miejsce w żłobku, zostały one zapewnione. Łącznie przygotowano 766 miejsc w żłobkach i klubach dziecięcych, co świadczy o dobrej organizacji i prognozowaniu potrzeb demograficznych.
Sport, rekreacja i turystyka przemysłowa
Infrastruktura rekreacyjna
Zabrze oferuje mieszkańcom wiele możliwości aktywnego spędzania czasu. W mieście znajduje się 49 placów zabaw, 15 siłowni zewnętrznych, 26 boisk wielofunkcyjnych oraz tor rowerowy typu pumptrack. Sportowa infrastruktura jest sukcesywnie rozbudowywana, co czyni Zabrze miejscem przyjaznym dla rodzin i osób aktywnych.
Turystyka przemysłowa – unikalna atrakcja
Wyjątkową atrakcją turystyczną Zabrza jest turystyka przemysłowa. Zabytkowa Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza przyciągają tysiące turystów rocznie. To unikatowe obiekty w skali europejskiej, które pokazują przemysłowe dziedzictwo miasta w nowoczesnej, atrakcyjnej formie.
Podsumowanie: Czy Zabrze to duże miasto?
Choć pod względem liczby ludności Zabrze nie należy do największych miast Polski, jego rola w regionie, potencjał gospodarczy, rozbudowana infrastruktura edukacyjna, medyczna i rekreacyjna pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że Zabrze jest miastem o dużym znaczeniu. Jego przemysłowa historia, połączona z nowoczesnym rozwojem w kierunku medycyny i usług, czyni je silnym i przyszłościowym ośrodkiem miejskim w województwie śląskim.
źródło: UM Zabrze
Dodane przez Mikołaj Czarnecki
Doświadczony dziennikarz portalu Nowiny Zabrzańskie. Specjalizuje się w tematyce lokalnej Zabrza i regionu Górnego Śląska. Pasjonat spraw społecznych, kulturalnych i historycznych miasta.
