Zabrze notuje pozytywny trend na rynku pracy – stopa bezrobocia systematycznie maleje i pod koniec 2024 roku osiągnęła poziom 4,1%. To wartość niższa od średniej krajowej, która w tym samym czasie wynosiła 5,0%. Mimo spadającego bezrobocia, sytuacja ekonomiczna miasta jest złożona, a jego budżet obciążają liczne zobowiązania związane z zadłużeniem komunalnym i utrzymaniem inwestycji infrastrukturalnych.
Zabrze z najniższą stopą bezrobocia od lat
Wyraźny spadek w ciągu 2024 roku
Z danych opublikowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Zabrzu wynika, że stopa bezrobocia w mieście w listopadzie 2024 roku wynosiła 4,1%, co stanowi wyraźny spadek w porównaniu z początkiem roku. Jeszcze w styczniu tego samego roku bezrobocie w Zabrzu sięgało 4,7%. Warto zauważyć, że średnia krajowa w tym czasie utrzymywała się na poziomie 5,0%, a w województwie śląskim – na poziomie 3,6%.
Tendencja spadkowa utrzymywała się praktycznie przez cały 2024 rok. Oto szczegółowe dane:
-
Styczeń 2024 – 4,7%
-
Maj 2024 – 4,3%
-
Sierpień 2024 – 4,4%
-
Listopad 2024 – 4,1%
-
Grudzień 2024 – 4,1%
Taki trend napawa optymizmem i świadczy o skutecznej aktywizacji zawodowej oraz poprawiającej się kondycji lokalnego rynku pracy.
Jak sytuacja wygląda w 2025 roku?
Stabilizacja na poziomie nieco wyższym
Rok 2025 rozpoczął się niewielkim wzrostem wskaźników bezrobocia, jednak nadal są one lepsze niż przeciętne wartości krajowe:
-
Styczeń – 4,5%
-
Luty – 4,5%
-
Marzec – 4,7%
-
Kwiecień – 4,6%
Choć zauważalny jest pewien wzrost w porównaniu z końcówką 2024 roku, eksperci tłumaczą to sezonowością rynku pracy, zwłaszcza w sektorach usługowych i przemysłowych. Pomimo tego, Zabrze nadal wypada korzystnie na tle średniej krajowej, która w kwietniu 2025 roku wyniosła 5,2%.
Sytuacja ekonomiczna Zabrza – co pokazuje raport Fitch?
Pozytywna zmiana perspektywy ratingu
W kwietniu 2024 roku agencja Fitch Ratings potwierdziła rating Zabrza na poziomie „BB”, jednocześnie zmieniając perspektywę z Negatywnej na Stabilną. To ważna informacja świadcząca o tym, że mimo trudności finansowych, Zabrze znajduje się na ścieżce stabilizacji.
Fitch przewiduje, że wskaźniki zadłużenia miasta będą się stabilizować w latach 2024–2028, a Zabrze utrzyma swoją zdolność do obsługi zobowiązań finansowych.
Wyzwania finansowe: zadłużenie i ograniczenia w dochodach
Struktura budżetu i presja płacowa
Miasto Zabrze, mimo poprawy na rynku pracy, boryka się z wyzwaniami budżetowymi. Na koniec 2023 roku jego zadłużenie sięgnęło 745 mln zł, a suma zobowiązań, w tym zadłużenie spółek komunalnych i transakcje związane z Górnikiem Zabrze, wyniosła 852 mln zł. Fitch przewiduje, że do 2028 roku ta wartość może wzrosnąć do 1 miliarda złotych.
Miasto posiada ograniczoną zdolność do zwiększania dochodów, ponieważ stawki podatków lokalnych są regulowane ustawowo, a duża część wpływów pochodzi z transferów z budżetu państwa. Dodatkowo, po reformie podatkowej „Polski Ład”, wpływy z podatku PIT spadły o ponad 45 mln zł.
Zobowiązania wobec spółek komunalnych
Zabrze musi corocznie przekazywać średnio 32 mln zł na wsparcie spółek komunalnych – m.in. szpitala, stadionu oraz klubu piłkarskiego. To poważne obciążenie dla budżetu, szczególnie w kontekście konieczności inwestycji w infrastrukturę drogową i rewitalizację nieruchomości.
Prognozy na najbliższe lata
Ostrożny optymizm
Fitch w swojej prognozie wskazuje, że w latach 2024–2028 dochody operacyjne miasta będą rosły średnio o 8,3% rocznie, natomiast wydatki operacyjne wzrosną o 7,9%. Nadwyżka operacyjna, czyli różnica między dochodami a wydatkami, ma wzrosnąć z 21 mln zł w 2023 roku do 60 mln zł w latach 2027–2028.
Zabrze będzie musiało jednak kontynuować ścisłą kontrolę wydatków, zwłaszcza w zakresie wynagrodzeń oraz kosztów usług komunalnych, które rosną w związku z inflacją i wzrostem płacy minimalnej.
Bezrobocie a budżet – zależności i implikacje
Czy niższe bezrobocie oznacza większe dochody miasta?
Spadające bezrobocie powinno przekładać się na wyższe wpływy z podatków dochodowych, szczególnie PIT. Jednak w rzeczywistości udział tych wpływów w budżecie JST, jaką jest Zabrze, jest coraz bardziej ograniczany przez decyzje rządu centralnego, które wpływają na sposób redystrybucji dochodów. W efekcie, nawet przy dobrej kondycji rynku pracy, dochody własne Zabrza nie rosną proporcjonalnie do aktywizacji zawodowej mieszkańców.
Podsumowanie
Bezrobocie w Zabrzu systematycznie maleje, co jest dobrą wiadomością dla lokalnego rynku pracy. Wskaźnik 4,1% na koniec 2024 roku plasuje miasto poniżej średniej krajowej, a mimo sezonowych wahań w 2025 roku, sytuacja nadal pozostaje stabilna. Jednak pozytywne dane z rynku pracy nie przekładają się wprost na kondycję finansową miasta.
Zabrze wciąż zmaga się z wysokim poziomem zadłużenia i ograniczoną możliwością generowania dochodów własnych. Rating Fitch z perspektywą „Stabilną” to sygnał, że sytuacja nie pogarsza się, ale też nie daje wielkich nadziei na szybkie jej poprawienie bez zewnętrznych zmian w polityce finansowej państwa. Przyszłość budżetu Zabrza będzie zależeć zarówno od utrzymania trendów na rynku pracy, jak i od decyzji legislacyjnych na szczeblu krajowym.
źródło: UM Zabrze, Fitch Ratings, Powiatowy Urząd Pracy w Zabrzu
Dodane przez Mikołaj Czarnecki
Doświadczony dziennikarz portalu Nowiny Zabrzańskie. Specjalizuje się w tematyce lokalnej Zabrza i regionu Górnego Śląska. Pasjonat spraw społecznych, kulturalnych i historycznych miasta.
